Ons leven wordt beheerst door de mobiele telefoon die een vloed aan informatie biedt. In de Groene Amsterdammer legt Jan Postma op een onthullende manier bloot hoe dit werkt in zijn eigen leven en welke tendensen en ontwikkelingen hiermee samengaan. Een seculier, welhaast filosofisch betoog over de impact van techniek op ons ‘zijn’.
Postma: ‘We leven met instituties en woorden die zijn geworteld in een wereld van informatieschaarste, maar ergens in het recente verleden is die schaarste omgeslagen in overvloed. Het is van de weeromstuit onze aandacht geworden die schaars is. De Machine die wij hebben gebouwd, en die zichzelf onder onze ogen verder en verder uitbouwt, biedt ons informatie in overvloed, maar wat zij organiseert en kapitaliseert is onze aandacht. Zij boort nieuwe markten aan, markten waar wordt gehandeld in ons wegsijpelende bewustzijn, het wegtikken van ons leven.’
Sociale media en de vloed aan informatie komen gratis op ons af. Tegelijkertijd betalen we er een dure prijs voor. Onze aandacht. Postma: ‘Je betaalt voor dat extra uur op sociale media met de slaap die je ervoor inlevert en met het frisse gevoel dat je de volgende ochtend niet is gegund. Voor het lezen van die woede uitlokkende clickbait over die politicus die je haat betaal je met het geduld en de empathie die het je ontnam, en met de ergernis over het feit dat je in dat stuk aas hapte. We betalen onze aandacht met de levens die we hadden kunnen leiden.’
We hebben met elkaar een machine gebouwd die onze aandacht rooft in het ‘nu’, maar ook toekomstige informatie manipuleert. Jan Postma: ‘De Machine die wij hebben gebouwd rooft onze data, zeggen we, maar zelfs dat is nog een eufemisme. De data worden geroofd omdat ze een middel vormen in de jacht op onze aandacht. Het is onze aandacht die in de Machine verdwijnt, die de basis vormt voor nieuwe voorspellingen over toekomstig gedrag, voorspellingen die kunnen worden verhandeld. Met als resultaat een almaar verfijnder systeem van extractie en manipulatie.’
We buigen voor een Machine die ons beheerst.
