Meiden worden vrouw. Dit betekent dat ze in beeld komen bij mannen die hen eerst voorbij keken. Zo ook online. Het gebeurt geregeld dat meisjes online worden benaderd door zogenaamde modellenbureaus die hen intieme selfies willen ontlokken. Ook onderling wisselen jongeren echter beelden uit. Als meiden of jongens zich blootgeven voor de camera en dat delen, blijven deze beelden geregeld rondzwerven.

Lockdown

Het platform VPNgids.nl vroeg Nederlanders naar de ontwikkeling van hun sexting-gedrag in corona-tijd. Het gaat daarbij om het sturen van seksueel getinte teksten, afbeeldingen of video’s. Van de bevraagde vrouwen gaf 30 procent dit wel eens te doen, terwijl 40 procent van de mannen op deze manier actief was. Jongeren blijken daarbij actiever dan ouderen. Zo’n 45 procent van de mannen tot 39 jaar blijkt op deze manier berichten te versturen, terwijl oudere mannen dit beduidend minder doen. Bij vrouwen is het verschil minder groot.

Geregeld krijgen mensen ongewenst afbeeldingen te zien. Ongeveer de helft van de bevraagde vrouwen kreeg ongewild een foto van een mannelijk geslachtsdeel toegestuurd. Dit gebeurt met name via Snapchat en WhatsApp. Van de mannen tussen de 16-29 jaar geeft 29 procent aan wel eens zo’n afbeelding verzonden te hebben. In seculiere toerusting ten aanzien van sexting wordt vooral gewezen op de gevaren van privacy en het belang van onherkenbaar fotograferen. Kortom, sexting blijkt dus een behoorlijk geaccepteerde activiteit onder een deel van de Nederlandse samenleving.

Jongeren

Betekent dit dat jongeren massaal enthousiast zijn over dit type activiteiten? Onderzoekers van de Radbout Universiteit (2019) verdiepten zich in opvattingen achter de schermen. Marijke Naezer en Lotte Oosterhout namen 21 individuele diepte-interviews af met jongeren die te maken hadden gehad met de ongeautoriseerde verspreiding van sexy beeldmateriaal, als pleger (15), slachtoffer (2) of omstander (4).

Zij ontdekten zes verschillende motieven voor sexting:

  1. Iemand pijn willen doen. Als een jongen naaktfoto’s van zijn ex-vriendin aan anderen laat zien.
  2. Spanning omdat het ‘nieuw’ is. De foto’s zijn dermate spannend dat je ze ook aan anderen toont.
  3. Het versterken van vriendschappen. Het delen van naaktfoto’s die je zelf binnenkreeg, geldt als manier om vriendschappen te verstevigen.
  4. Het delen van foto’s in het kader van gesprekken over seksualiteit. Vriendschappelijke gesprekken over seks worden ondersteunt door beelden die men op hun device bewaart.
  5. Reguleren van seksueel gedrag van meiden. Door materiaal waar een ander opstaat te delen, raakt die persoon gestigmatiseerd als ‘hoer’. Met als mogelijk gevolg dat ze er voortaan van afzien om beelden te maken. Dergeljke situaties leiden tot pestgedrag.
  6. Het verhogen van de eigen populariteit. Door seksueel getint materiaal te delen hoopt men populairder te worden.

Bij opvattingen over sexting is er volgens volgens de Radbout-onderzoekers sprake van een dubbele moraal onder jongeren. ‘Zij is een hoer, hij is stoer.’

Melden

Jongeren van wie online seksueel getinte afbeeldingen worden gedeeld, lopen het gevaar om in een kwetsbare positie te geraken. Als de beelden in verkeerde handen komen, lopen zij kans gechanteerd te worden. Het is daarom van belang dat slachtoffers zo snel mogelijk aan de bel trekken als zij doorhebben dat er beelden van hen rondgaan. Zeker wanneer het gaat om minderjarigen, omdat dit onder kinderporno valt. Hoe eerder er melding wordt gedaan, des te groter de kans dat men de verspreiding kan indammen. Wacht men te lang, dan zijn de sporen nauwelijks uitwisbaar.

Overigens is er dan in veel gevallen geen sprake meer van ‘sexting’, maar van ‘grooming’. Dit zijn situaties waarbij jongens of meiden onder druk worden gezet met hun eigen naaktfoto’s. Als zij niet aan bepaalde wensen van de ‘groomers’ voldoen, dreigen deze (nog meer) beelden online te plaatsen. Slachtoffers raken gevangen in een web waar zij zonder hulp nauwelijks uitkomen.

Online seksualiteit

Geregeld blijkt dat jongeren inspiratie voor hun sexting-gedrag opdoen in de pornowereld. Een combinatie die grensverleggend werkt. Wat we op basis van onderzoek met zekerheid kunnen zeggen, is dat voor veel tieners porno de belangrijkste educatiebron vormt ten behoeve van hun seksuele ontwikkeling. Onderzoeker Elena Martellozzo stelt dat dit tot ongepaste verwachtingen rondom seksualiteit leidt: ‘Vrouwen kunnen zich onderdrukt voelen door deze onrealistische, en soms onvrijwillige, interpretaties.’  Dit vraagt van ouders en scholen een extra investering als het gaat om seksuele educatie, als antwoord op de vervormde beelden die de porno-industrie en sexting-beelden onze jongeren aanreikt. Als de duivel hen een verknipt beeld van liefde en intimiteit aanreikt, roept dit om een antwoord. Wie anders dan hun opvoeders kunnen hen vertellen hoe de Heere liefde en seksualiteit in werkelijkheid bedoelde?

De duivel heeft als ‘verwarringstichter’ een herkenbare werkwijze. Hij keert bij voorkeur het meest kostbare om tot het meest verwoestende. Dat is niet op te lossen met enkel een goede seksuele opvoeding. De bron waaruit dit voortkomt ligt immers dieper, het is ons zondige hart. Dat vraagt om bekering, gewerkt door de Heilige Geest. Dat roept het verlangen wakker naar een rein leven voor Gods aangezicht. Volwassenen kunnen jongeren helpen door met hen in een buddyverbinding online te gaan. Dit kan bijvoorbeeld via CovenantEyes.

Praten

Het is niet makkelijk om met je puber te spreken over seksualiteit. Toch is het heel belangrijk. Begin een gesprek over seksualiteit ontspannen, bij voorkeur onderweg. “Joh, ik begreep dat veel jongeren via films een beeld krijgen van seksualiteit. Ik praat er liever gewoon over, dat geeft een eerlijker beeld. Wat weet je al?” Vertel, na ruimschoots te hebben geluisterd (als er wat komt), wat je weet van de (belevings)verschillen tussen man en vrouw. En waarom je gevende liefde belangrijker vindt dan seksualiteit.

Een tienerwereld die bol staat van beelden die via sexting worden afgetroggeld en gedeeld, vraagt om een realistisch tegenover. De werkelijkheid van seksualiteit zoals die echt is. Een kwetsbare liefdestaal tussen man en vrouw, waarbij de ander tot ontplooiing komt. Binnen de veilige begrenzing van het huwelijk. De liefde zoekt, met vallen en opstaan, het geluk van de ander. En dat wederzijds.

Dit artikel is geschreven in opdracht van ‘Een handreiking voor het gezin’.